Làng Sen – Quê nội, cái tên đã từng gắn bó với một quãng đời tuổi thơ của Bác, nay thuộc xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Từ Vinh men theo Quốc lộ 46 khoảng 15 cây số, ta sẽ tới được làng Sen, quê Bác. Ngày nay, nơi đây vẫn còn giữ nguyên vẹn cảnh trí đơn sơ, mộc mạc, đậm chất miền Trung lam lũ, nắng gió như những năm Bác từng gắn bó.
Vừa bước vào nơi đây, một hương sen thoang thỏng dịu nhẹ tỏa khắp, khiến lòng người thấy lạ. Hương sen, mái tranh vách lá đâu phải chỉ nơi này mới có, nhưng chỉ khi được đặt chân đến đây, trong không gian làng quê mộc mạc, mọi người mới cảm thấy xao xuyến, thổn thức vô cùng. Ao sen bên cạnh đường vào nhà Bác độ này đơm bông chi chít, làm dịu đi cái nắng cháy của mảnh đất Miền Trung khắc nghiệt. Vẻ đẹp tinh khiết, hương thơm ngào ngạt của những bông hoa sen cứ thế lại có sức quyến rũ một cách lạ kì.
“Hương sen thoang thoảng ngọt ngào
Đưa ta nhẹ bước chìm vào giấc mơ
Trong mơ sen hóa thành thơ
Thơ đưa ta đến bến bờ yêu thương.”
Đến thăm quê Bác, khiến mỗi người dân Việt Nam như được thấy lại thấp thoáng hình bóng của Bác thuở nhỏ theo từng lời kể truyền cảm của người thuyết minh. Về thăm quê Bác như để được gần với Bác hơn, người con vĩ đại của dân tộc. Bác dã có một quãng đời tuổi thơ ở làng Sen. Hoa sen và Bác, Bác và hoa sen dường như đã gắn bó mật thiết với nhau tự bao giờ. Hoa sen biểu hiện cho sự khai sáng và hoàn mỹ, vừa đời thường lại vừa cao quý, đó cũng chính là nét đẹp trong tâm hồn và con người của vị lãnh tụ vĩ đại.
Cụ Nguyễn Sinh Sắc - thân phụ của chủ tịch Hồ Chí Minh sau nhiều năm miệt mài chăm chỉ và trải qua 2 lần thi hội, đã đỗ Phó bảng khoa Tân Sửu (1901), cùng khóa với nhà yêu nước Phan Châu Trinh. Dân làng vui mừng, nên đã cắt đất, dựng nhà ban mừng cho ông với ngôi nhà lớn 5 gian, lúc đó ông Nguyễn Sinh Thuyết - anh trai của ông cũng tặng ông ngôi nhà bếp ba gian phía dưới.
Xúc động trước tấm lòng của bà con làng Sen, cụ Nguyễn Sinh Sắc cùng các con tạm biệt mảnh đất quê ngoại Hoàng Trù đầy ân nghĩa, để trở về làng Sen quê nội. Ngày về, gia đình Bác chỉ còn 4 người là bố, anh trai, chị gái và Bác. Mẹ Bác Hồ mất ở Huế năm 33 tuổi. Là người trọng ân nghĩa, cha Bác Hồ đã lập bàn thờ gian nhà chính giữa trang trọng nhất để thờ vợ.
Bàn thờ bố mẹ, anh chị Bác Hồ được đặt ở gian nhà thứ 2, bên cạnh bàn thờ có một tấm bảng nhà vua đã ban tặng cho cụ Nguyễn Sinh Sắc khi ông thi đỗ, với 4 chữ sơn son thếp vàng “Ân - Tứ - Ninh - Gia” tức là ân nhà vua ban về cho gia đình tốt. Ông đặt tấm bảng này bên cạnh bàn thờ vợ, hi vọng vong linh người vợ nơi chín suối sẽ được toại nguyện.
Gian thứ ba chính là nơi nghỉ của chị gái Bác Hồ, giản dị với 1 chiếc giường tre nhỏ. Chị gái Bác Hồ - bà Nguyễn Thị Thanh rất xinh đẹp nhưng đã tình nguyện không lấy chồng để chăm lo cho bố và các em: “mẹ tôi mất sớm, bố không đi bước nữa. Là con gái lớn của gia đình, phận làm con tôi xin nguyện ở vậy để chăm sóc cha và các em thay mẹ”.
Gian thứ 4 là nơi nghỉ của bố Bác Hồ, có một bộ phản được đặt ở đấy để ông nằm đọc sách, dạy các con từng câu văn nét chữ, ông luôn rặn dặn con: “đừng lấy phong cách quan làm phong cách nhà ta, mọi công việc đều do con lo liệu lấy”.
Ngôi nhà bếp 3 gian là nơi nấu nướng, sinh hoạt của gia đình Bác. Căn nhà giản dị, đơn sơ với những vật dụng nấu nướng thường ngày được cất gọn trong những ngăn tủ.
Cả thời thơ ấu của Bác đã gắn bó với làng Sen, để đến ngày nay, chúng ta - những người con, người cháu của Bác mỗi lần về thăm quê hương của Người đều tràn đầy niềm xúc động và biết ơn vô ngần.